تأثیر قدرت بر رفتار: درسهایی از آزمایش زندان استنفورد
آزمایش زندان استنفورد که در سال ۱۹۷۱ توسط فیلیپ زیمباردو و همکارانش انجام شد، به بررسی تأثیر قدرت و اقتدار بر رفتار انسان در محیطی شبیهسازیشده پرداخت. این مطالعه که در آن شرکتکنندگان بهطور تصادفی به نقشهای زندانی و نگهبان تقسیم شدند، نشان داد که شرایط محیطی و نقشهای اجتماعی میتوانند بهسرعت رفتار افراد را تغییر دهند و حتی منجر به بروز خشونت شوند. با این حال، این آزمایش با نقدهای جدی اخلاقی و روششناختی روبرو شد. انتقادات به مواردی چون خطای نمونهگیری، فقدان گروه کنترل، و هدایت نامناسب نگهبانان اشاره داشت. در سالهای بعد، مطالعات مشابهی در استرالیا و انگلستان انجام شد که نتایج متفاوتی را به دست آوردند و خشونت نگهبانان را تأیید نکردند. با وجود این چالشها، آزمایش زندان استنفورد تأثیر قابلتوجهی بر روانشناسی اجتماعی و مباحث اخلاقی پژوهشهای علمی برجای گذاشت.