جستجوی پیشرفته و مرور ادبیات علمی: مهارت‌آموزی حرکت از مسئله واقعی به منابع آکادمیک و بالعکس

معرفی دوره

جستجوی (پیشرفته) منابع علمی برای سوالات تحقیق و مطالعه مروری آنها مهارت نرمی است که عموماً به تدریج و به صورت سعی و خطا از اطرافیان و اساتید آموخته می­‌شود. ضعف در این مهارت از جمله دلایلی است که باعث می­‌شود از پیگیری مسائل واقعی بومی به عنوان مسئله تحقیق منصرف شویم. به عبارتی همین که بتوانیم برای یک مسئله شسته‌رفته و کاملاً آکادمیک، این فرآیند را به نحو قابل‌­قبول و با ریسک کم انجام دهیم، برایمان کافیست. این موضوع سبب فاصله گرفتن ما از تولید علم نافعی (Relevant knowledge) که بتواند گرهی از مسائل جامعه باز کند، می­‌شود.

در این دوره‌ی کارگاهی، تمرین­‌محور و مشارکتی تلاش می­کنیم تا ضمن آشنایی با پایگاه­‌های جستجوی منابع علمی داخلی و بین‌المللی و نرم­‌افزارهای مرتبط مدیریت اسناد و استنادات، گام به گام راه‌­های بایسته و نبایسته رسیدن به پیشینه علمی یک سوال تحقیقِ ناظر بر مسئله روز کشور را با هم تمرین کنیم. هدف این است که در پایان بجای صرفاً دستیابی به کوله‌­باری از اطلاعات درباره سایت­‌ها و نرم‌افزارها، در عمل آموخته‌ها را بکار بسته باشیم و با یکسری مهارت‌های فعلیت‌یافته کارگاه را ترک کنیم.

سرفصل‌های دوره

سرفصل‌های دوره به تفکیک جلسات به همراه فعالیت‌ها:

جلسه اول:

1) مقدماتی نرم‌افزار مدیریت اسناد و استنادات Zotero و معرفی نرم­‌افزارهای رقیب،

2) پایگاه‌های علمی بین­‌المللی و داخلی (Google Scholar، Scopus و…)،

3) جست‌وجو در این پایگاه­‌ها و معرفی امکانات آن‌ها، 4) کانال‌­های دسترسی و دانلود مقالات

تمرین هفتگی-گروهی مابین جلسه اول و دوم: پیدا کردن، دانلود و ذخیره­‌سازی مقالات و کتب مرجع/ ناظر بر یک سوال تحقیق منبعث از مسئله‌­ای واقعی، بومی و چندرشته­‌ای؛ (و نیز مشخص کردن منابع نامناسب)

جلسه دوم:

1) جستجوی پیشرفته با Scopus و رسیدن به پیشینه­‌های پژوهشی مرتبط با یک سوال تحقیق به صورت مشارکتی (منطق AND/OR و فیلتر کردن نتایج)،

2) خروجی گرفتن از مقالات و نویسندگان از اسکوپوس،

3) کار با Scimago برای شناخت مجلات جهت بهبود گام قبل،

4) تندخوانی چکیده‌­ها و مقالات (چه بخوانیم و مهمتر از آن چه نخوانیم)،

5) تدقیق پیشینه سوال تحقیق در تکامل با خود سوال تحقیق و بسط دایره کلیدواژه­‌ها.

تمرین هفتگی-گروهی مابین جلسه دوم و سوم: احصاء، دسته­‌بندی و برچسب زنی ادبیات علمی سوال تحقیق مشترک کارگاه مبتنی بر کیفیت و کارکرد مقالات و مجلاتی که در آنها به چاپ رسیده‌­اند، ورود به گعده‌های علمی Researchgate و Academia و…

جلسه سوم:

1) کاربری سطح متوسط Zotero جهت مدیریت استنادات در Word، مدیریت اسناد علمی، مدیریت یادداشت­‌ها و مرور ادبیات، آشنایی با دیگر ابزارها و نرم­‌افزارهای مکمل،

2) کار با VOSViewer جهت دستیابی به نمای جامع و کلی شبکه نویسندگان و مقالات،

3) رسیدن به Contribution (حرف علمی نقطه‌­ای) خودمان در پرتو مرور ادبیات و فهم تکاملی مسئله،

4) از دست ندادن نفع و اثربخشی اجتماعی در فرآیند پژوهش (Relevance & Impact)

تمرین هفتگی-گروهی پایانی: تهیه شبکه نویسندگان و مقالات و کتب اصلی ناظر بر سوال تحقیق مشترک کارگاه، دستیابی به شکاف ادبیات موضوع (اعم از نقطه­‌ای، مروری یا انتقادی) و حرف علمی خودمان.

***شرکت­‌کنندگان لازم است علاوه بر 6 ساعتی که در جلسات دوره حضور می‌یابند، مجموعاً حداقل 20 ساعت زمان برای تمرین‌های هفتگی-گروهی کنار بگذارند.

زمانبندی جلسات دوره

جلساتتاریخ برگزاریساعت برگزاری
جلسه اولچهارشنبه 29 بهمن15:30 تا 17:30
جلسه دومچهارشنبه 13 اسفند15:30 تا 17:30
جلسه سومشنبه 23 اسفند15:30 تا 17:30

مخاطبان دوره

دانشجویان از سطح کارشناسی تا دکتری در تمامی رشته­‌ها. این دوره برای تمامی کسانی که می‌خواهند برای حل مسائل روز کشور کار پژوهشی انجام دهند، توصیه می‌شود.

 
مدرسان

نجم الدین یزدی

پژوهشگر ارشد دفتر صنعت و توسعه پایدار پژوهشکده سیاستگذاری دانشگاه صنعتی شریف

تدریس‌یار: آناهیتا پاک فطرت

کارشناسی ارشد سیاستگذاری علم و فناوری دانشگاه شریف

رایگان

به اشتراک بگذارید