نویسنده: امیر محمود رفیعی
مقدمه
اگر پژوهشگر علوم انسانی باشید، احتمالاً تجربه گم شدن در میان حجم انبوهی از متون علمی را داشته‌اید. این تجربه چالش‌برانگیز، معمولاً هنگام جستجو برای پاسخ به یک پرسش خاص در ادبیات علمی رخ می‌دهد. جستجو در متون دانشگاهی یکی از مهم‌ترین وظایف پژوهشگران است و با توجه به حجم زیاد مقالات و کتاب‌های علمی، ضرورت دارد که این جستجو به‌سرعت و دقت انجام شود. برای دستیابی به این هدف، تسلط بر نگارش دانشگاهی یکی از مهارت‌های حیاتی دانشجویان رشته‌های علوم انسانی است. در این مطلب ابتدا به اهمیت مهارت نگارش پرداخته و سپس کتاب “نگارش دانشگاهی: پاراگراف‌نویسی” را که یکی از منابع معتبر برای آغاز یادگیری این مهارت است، مرور خواهم کرد.
چرا آشنایی با نگارش دانشگاهی مهم است
استفاده از روش‌های بهینه برای مرور ادبیات، که یکی از مراحل کلیدی هر پژوهش علمی است، امری حیاتی به‌شمار می‌رود. قدمت علوم انسانی به قرن‌ها قبل بازمی‌گردد و هنگامی که قصد انجام پژوهش در حوزه‌ای مشخص را داریم، مرور ادبیات مرتبط (ادبیات حوزه مورد نظر، نظریات و روش‌شناسی‌های مربوطه) ضروری است. با توجه به حجم بالای منابع علمی، خواندن همه آن‌ها تقریباً غیرممکن و بسیار وقت‌گیر است. بنابراین پژوهشگران باید از روش‌های مناسب بهره ببرند.
داشتن فرمت استاندارد در نگارش دانشگاهی یکی از الزاماتی است که به پژوهشگران در تسریع فرآیند جستجو کمک می‌کند. یکی از این الزامات، ارائه محتوای علمی در قالبی مشخص است که خواننده بداند کدام بخش از متن می‌تواند به پرسش‌هایش پاسخ دهد. برای مثال، اگر بخواهید بدانید که مقاله‌ای با موضوع پژوهشی شما مرتبط است یا خیر، اولین قسمتی که باید بررسی کنید، چکیده مقاله است.
آشنایی با اصول نگارش دانشگاهی با کتاب نگارش دانشگاهی: پاراگراف‌نویسی
با توجه به مطالب ذکرشده، یکی از ابتدایی‌ترین انتظارات از فردی که قصد فعالیت دانشگاهی دارد، آشنایی با فرمت‌های استاندارد نگارش است. کتاب “نگارش دانشگاهی: پاراگراف‌نویسی” به دانشجویان تازه‌وارد کمک می‌کند تا این مهارت را به‌خوبی یاد بگیرند. این کتاب دانشجویان را با دو ساختار اساسی نگارش، یعنی جمله و پاراگراف، آشنا می‌کند.
کتاب شامل سه بخش اصلی است. در بخش نخست، ساختار و معماری یک پاراگراف توضیح داده می‌شود. پاراگراف‌های متون دانشگاهی نظم و قاعده خاصی دارند. برای مثال، هر پاراگراف باید دارای جمله‌ای باشد که موضوع اصلی را بیان کند. بخش دوم کتاب به بررسی انواع جملات دانشگاهی می‌پردازد. جمله‌ها را می‌توان براساس هدفشان به دسته‌های مختلفی تقسیم کرد؛ برخی برای توضیح مثال‌ها و برخی دیگر برای بیان نتایج نوشته می‌شوند. در بخش آخر، نکات مربوط به انسجام پاراگراف‌ها و متن‌ها مطرح شده است. برای اینکه یک متن منسجم باشد، باید قواعد مشخصی مانند ثابت‌بودن زاویه دید رعایت شود.
تاثیر کتاب «نگارش دانشگاهی: پاراگراف‌نویسی» بر مسیر پژوهش
در پایان، بد نیست تجربه شخصی خودم از خواندن این کتاب را نیز بیان کنم. در مسیری که برای یادگیری پژوهش داشتم، بعد از مطالعه دو کتاب مقدماتی روش‌شناسی، این کتاب به توصیه استادم به سومین کتاب مطالعاتی من تبدیل شد. پیش از خواندن این کتاب، نوشتن را فعالیتی خلاقانه می‌دانستم، اما پس از مطالعه آن، متوجه شدم که برای نگارش متون دانشگاهی باید بر قواعد خاصی تسلط داشت. این تسلط نه‌تنها در نوشتن بلکه در خواندن متون علمی نیز به من کمک شایانی کرد. آشنایی با قوائد نگارش، در بالابردن سرعت مطالعه‌ی متون دانشگاهی نیز اثر مهمی دارد.
در این مطلب، به اهمیت نگارش دانشگاهی و نقش کتاب “نگارش دانشگاهی: پاراگراف‌نویسی” در آموزش این مهارت پرداختم. همان‌طور که گفته شد، تسلط بر استانداردهای نگارش علمی برای تمام افرادی که قصد فعالیت در عرصه دانشگاهی دارند، ضروری است. کتاب معرفی‌شده می‌تواند منبعی مناسب برای یادگیری این مهارت باشد.
